زیبایی به قیمت سلامتی
کشور ما یکی از رکورداران مصرف لوازم آرایشی در جهان است که بخش عمده اینگونه لوازم نیز به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و آثار زیان بارتری نیز از خود برجای می گذارد.
ابوالفضل جامعی کارشناس مسئول آرایشی، بهداشتی حوزه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز در این باره گفت: مصرف لوازم آرایشی در ایران نسبت به متوسط جهانی بالا است و سه برابر متوسط کشورهای جهان از این لوازم استفاده می کنیم.
وی افزود: سرانه سنی مصرف اینگونه لوازم بسیار پایین بوده و حتی به سنین قبل از بلوغ نیز می رسد.
جامعی خاطرنشان کرد: هیچ نظارتی بر لوازم آرایشی قاچاق صورت می گیرد و بسیار زیان بار است. حتی مواردی هم که نظارت می‌شود باید کمتر مصرف شود زیرا ترکیبات شیمیایی در فرمول آن بکار رفته و برای سلامت زیان بار است.
وی در عین حال گفت: برخی از کرم هایی که پزشکان تجویز می کنند برای مصرف توصیه می‌شود که آن هم باز زیر نظر پزشک صورت می گیرد.
جامعی تصریح کرد: لوازم آرایش پوست را به خود عادت می دهند که یکی از معایب بزرگ آنها است که حالت طبیعی پوست را از بین می برند.
آمارها نشان می دهند که قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی در سال 94 به میزان 1.181 میلیارد دلار بوده است. سهم استان البرز از کشف قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی در سال 94 حدود 3 میلیون دلار معادل 106 میلیارد ریال بوده است.
روند مصرف اینگونه محصولات در کشور رو به افزایش است و به دلیل ضعف در تولیدات داخلی این گونه محصولات، منحنی مصرف به سوی محصولات خارجی سوق یافته و در این میان، بسیاری از کالاهای عرضه شده، ضمن این که از مجاری غیررسمی (قاچاق) تأمین می شوند، به دلیل تقلبی بودن، مخاطرات بهداشتی زیادی را بر جامعه تحمیل می کنند که خود بار هزینه را در پیش گیری و مقابله با قاچاق در جامعه دوچندان می کند.
مصرف مواد آرایشی و بهداشتی قاچاق علاوه بر ایجاد رکود در صنایع داخلی، سلامت جامعه را هم به خطر می اندازند. لوازم آرایشی و بهداشتی که با مارک‌های معروف خارجی به طور قاچاق وارد کشور شده، ساخت کارخانه‌های معتبر نبوده، بلکه در کشورهای اطراف مانند هندوستان، پاکستان و امارات متحده عربی و… بسته بندی می شوند و مشخص نیست که در چه شرایطی ساخته می شوند.
وسایل آرایشی و بهداشتی قاچاق، بیشتر تقلبی بوده و در کشورهای همسایه با کپی کردن جلد و بروشور وسیله آرایشی اصلی تولید می شوند و نه تنها مادهی مؤثر یا اصلی را ندارند، حتی برای مصرف کننده مضر هم هستند و به جای استفاده و اثر بخشی دارای اثرات سوء هستند.
رئیس اداره آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو می گوید که لوازم و فرآورده‌های آرایشی وارداتی، باید مراحل کنترل متعددی را پشت سر بگذارند و پس از آن در سطح عرضه کنترل شوند.
مصطفی اسماعیلی می افزاید: فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی دارای برچسب اصالت از سازمان غذا و دارو، فاقد هرگونه آلودگی و سمی بودن توسط موادی از قبیل سرب هستند.
اسماعیلی ادامه داد:درمورد محصولاتی که به شکل قاچاق و تقلبی واردبازار می شوند، چون نظارت روی آنها صورت نمی گیرد، اغلب مواقع از ترکیبات ارزان قیمت در آنها استفاده می‌شود که حاوی سرب هستند.
رئیس اداره آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو، گفت: محصولات قاچاق آرایشی بخاطر اینکه بیشتر در نزدیک مخاط‌ها استفاده می شوند، مثل خط چشم و رژلب، سرب موجود در این مواد ابتدا به شکل حساسیت و آلرژی خودش را نشان می دهد و بعد ایجاد مسمومیت می کند.
براساس گزارش انجمن متخصصین پوست ایران، بیشترین علت مراجعه به متخصصین پوست در سال‌های اخیر ناشی از عوارض استفاده از لوازم آرایشی است.
تحقیقات نشان می دهد که مواد آرایشی می توانند به رشد سلول‌های سرطانی کمک فراوانی کنند. ترکیب‌های شیمیایی استفاده شده در مواد آرایشی مانند مواد محافظ از جمله مواد پارابن‌ها و فتالات‌ها ارتباط مستقیم با رشد تومورهای سرطان به ویژه تومورهای سرطان سینه دارند.
بروز حساسیت شایع‌ترین عارضه لوازم آرایشی به خصوص اجناس تقلبی و قاچاق است. احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محلی که ماده آرایشی استفاده شده، شایع‌ترین شکایت مصرف کنندگان است که باید سایر علائم عبارت از جمله قرمزی، تورم، خارش و تاول‌های آبدار، کهیر، عفونت پوست، عفونت ریشه مو، تغییر رنگ پوست و آکنه را به آن افزود.
دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان البرز دراین زمینه گفت: براساس ماده 11 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، لازم است تا مشخصات نام فرآورده، شماره پروانه ساخت و سری ساخت، حجم یا وزن خالص، تاریخ تولید و انقضاء ترکیبات مواد تشکیل دهنده، نشانی، کارخانه تولیدکننده و شرایط نگهداری روی بسته بندی اقلام ساخت داخل به صورت فارسی، خوانا و مشخص نوشته شده باشد.
علی اکبر زارعی نژاد افزود: این کار در واقع تمهیدی برای پیش گیری از فروش تقلبی و تاریخ مصرف گذشته نیز به شمار می آید.
وی خاطرنشان کرد: مواردی از قبیل همچون شماره ی ثبت، شماره بهره برداری و بارکد به هیچ عنوان نشانه مجوز تولید بهداشتی نیست و مواد آرایشی و بهداشتی حتماً باید دارای پروانه ساخت با مجوز رسمی ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند.
این مسئول گفت: در سال‌های گذشته طرح‌ها وتمهیداتی برای کنترل ورود و توزیع لوازم آرایشی وبهداشتی مانند طرح شبنم، GS1 پیش بینی شد که به دلایل متعددی که جای بحث آن در این مجال نیست، از فرآیندکاری خارج شد.
وی اضافه کرد: نکته دیگری که در مورد محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارد، بروشوری است که داخل بسته‌ها قرار می دهند و توجه به اطلاعات موجود در آن کمک بسیاری به مصرف مناسب و به اندازه این محصولات می کند. هم چنین مطالعه این راهنما سبب می‌شود تا جلوی استفاده‌های اشتباه به دلیل نام‌های مشابه گرفته شود.
زارعی نژاد اظهار کرد: اهالی فن هم معتقدند که مهم‌ترین علامت شناسایی اجناس تقلبی، طرز بسته بندی و کیفیت آن است زیرا هر چقدر هم بسته بندی محصولات تقلبی با مهارت انجام شود، به دلیل آن که می خواهند تولید چنین محصولاتی کم هزینه باشد، قوطی‌های بسته بندی آن از کیفیت بسیار پایین برخوردار است و روی بسته بندی مواردی نوشته شده که حتی در راهنمای داخلی آن نوشته نشده است.
وی ادامه داد: امروزه استفاده از لوازم آرایشی در ایران منحصر به سن و سال و قشر خاصی نمی‌باشد و اکثر دختران و زنان استفاده از آن را جزء لاینفک زندگی خود می دانند و این تمایل بی رویه، کشورمان را به یکی از بزرگترین مصرف کننده گان لوازم آرایشی بهداشتی در خاورمیانه و جهان تبدیل کرده و بررسی‌ها نشان می دهد که سن مصرف این لوازم در جوانان کاهش یافته و به طرف نوجوانان کم سن و سال سوق داده شده است.