کاربرد فناوری اینترنت اشیاء و بلاکچین در صنعت فرش هوشمند
فراوانی محصولات و خدمات در مورد کالاهای لوکس، سبب ایجاد جذابیت نزد مصرف‌کنندگان می‌شود. این، یکی از دلایلی است که کالاهای لوکس در صنعت سریع‌تر از سایر زمینه‌ها رشد کرده است و حتی در دورانی که سایر صنایع دچار چالش اقتصادی شده‌اند، همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند. با توجه به آمار موجود در سال 2017، بازار کالاهای لوکس به میزان 5% و در حدود 1.2 میلیارد یورو رشد داشته است.
قیمت فرش دستباف به عواملی ازجمله مبدأ پیدایش، اندازه، طراحی، قدمت، ارزش خرید، مواد به‌کاررفته در ساخت و همچنین تاریخچه‌ی آن بستگی دارد. برخی از معامله‌گران با ثبت و ضبط این عوامل ذکر شده، اقدام به صدور گواهینامه معتبر می‌کنند که این گواهینامه توسط شرکت‌های بازرسی بین‌المللی مورد تأیید است. فنّاوری بلاکچین و اینترنت اشیاء می‌توانند قواعد مربوط به کسب‌وکار درزمینهٔ تجارت فرش را از طریق ایجاد شفافیت و اعتماد در زنجیره تأمین، مقابله با تقلب و نیز افزایش مشارکت مشتری، تغییر دهند.
فناوری‌های ذکرشده فرصت‌های متعددی را به‌منظور بهبود عملیات و شرکت در کمپین‌های بازاریابی و ایجاد برندهای معتبر به وجود می‌آورد. در نخستین گام از بافت و ساخت یک فرش، مواردی نظیر انگیزه، مهارت‌ها و استعدادهای طراحان و بافندگان برای تولید یک اثر هنری، بسیار مهم و برجسته هستند.همچنین نوآوری و همکاری دو عامل مهم دیگر در ایجاد تاریخچه یک برند به شمار می‌روند.
درواقع وجود یک استراتژی در صنعت کالاهای لوکس نظیر فرش دستباف، نقش اساسی در تولید و پشتیبانی از تاریخچه برند ایفا می‌کند که این امر منجر به افزایش ارزش واقعی محصول و نیز بالا بردن اعتبار کشور مبدأ، به‌عنوان نماد و منبعی از تخصص می‌شود. به همین دلیل است که دو فرش می‌توانند مواد، ابعاد و حتی طراحی یکسان داشته باشند اما مدل ایرانی آن، ارزشی بین 5 تا 10 برابر مورد مشابه خواهد داشت.
با ادغام استانداردهای GS1، فنّاوری بلاکچین و اینترنت اشیاء، مفهومی تحت عنوان فرش هوشمند (smart carpet) ایجاد می‌شود که به واسطه آن می‌توان اقدام به شناسایی مبدأ فرش موردنظر و ردیابی آن تا تحویل به مشتری، از طریق برچسب‌های هوشمند تعبیه‌شده در مسیر کرد. در این زمینه، شرکت چمروش (Chamrosh) در صنعت فرش یک استارت‌آپ جدید است که با هدف راه‌اندازی یک پلتفرم جهت برقراری ارتباط میان بافندگان فرش‌های دستباف راه‌اندازی شده است تا از فناوری‌های دیجیتالی مرتبط حداکثر استفاده را در راستای ایجاد انگیزه در مشتریان ببرند. ارزش این کار زمانی است که امکان ارتباط مستقیم میان بافندگان از طریق بررسی داده‌ها و تاریخچه کامل فرش، با استفاده از ابزارهای دیجیتالی نظیر ویدئو و تصاویری از شروع زمان تولید فرش، فراهم می‌شود. این پلتفرم به منظور ردیابی چرخه حیات یک فرش از فناوری اینترنت اشیاء و بلاکچین استفاده می‌کند و منشأ پیدایش، مالک فعلی و سایر جزئیات را شناسایی می‌کند. اعتقاد بر این است که ادغام مدل تجاری Blockchain، IoT و پلتفرم ذکر شده، ساختاری برای ایجاد ارزش جهت جذب مشتریان بالقوه و برقراری اعتماد و تأثیر در رفتار خرید آن‌ها ایجاد کند. (روشن‌ضمیر و همکاران، 2018)
تاریخچه و جزئیات مربوط به فرش ازجمله محل و مکان دقیق بافندگی، نام بافند و طراح آن، همگی به صورت ویدئو، صدا و عکس ثبت و جمع‌آوری شده و با مشتریان بالقوه به اشتراک گذاشته می‌شود. در شکل زیر اطلاعات مربوط به یک فرش در بلاکچین ثبت شده است.
بلاکچین در سراسر جهان فهرستی از تمام تراکنش‌های انجام شده در یک سیستم را تهیه و ذخیره می‌کند و امکان نگه‌داشتن کل اطلاعات و تاریخچه یک فرش در یک سیستم غیرمتمرکز را فراهم می‌کند؛ بنابراین، هنگامی که صاحب یک فرش هوشمند تصمیم به فروش فرش خود می‌گیرد، می‌تواند به آسانی از این پلتفرم برای ایجاد یک گواهی تأیید دیجیتالی استفاده کند و مشتری بعدی به این موضوع پی خواهد برد که نه‌تنها این فرش سرقتی نبوده بلکه به درستی از آن نگهداری شده است. همچنین فرش هوشمند می‌تواند به شناسایی عوامل مزاحم محیطی بپردازد و به عنوان یک نوع سیستم زنگ خطر، که تهدیدات محیطی را تشخیص می‌دهد، عمل کند مانند آتش‌سوزی.
نوآوری ذاتی این مدل و ماهیت آن سبب می‌شود تا زمینه‌ای برای ایجاد قوانین حقوقی مربوط به مالکیت فرش‌های هوشمند بدون نیاز به اعمال نفوذ توسط اشخاص ثالث فراهم شود. قرار است استفاده از فناوری اینترنت اشیاء و بلاکچین در صنعت فرش توسط استانداردهای GS1 به نحوی باشد که مفهوم فرش هوشمند در آینده‌ای نزدیک صنعتی و قابل بهره‌برداری شود.
_______________________________________________________________________________________
[1] A. Roshanzamir, V. Weerakkody and V. Yoganathan “A Rhetoric of Smart Carpet in the Age of Disruption,” The Eighth International Conference on Ambient Computing, Applications, Services, and Technologies Athens, Greece, p1-10, 2018. Copyright (c) IARIA, 2018.