سالروز شهادت میرزا تقی خان امیرکبیر
سالروز قتل امير كبير بزرگ مرد تاريخ را گرامي ميداريم
سالروز قتل امير كبير بزرگ مرد تاريخ را گرامي ميداريم
درباره ميرزا تقي خان اميرکبير
ميرزا تقي خان اميرکبير اهل فراهان است نام اصلي ميرزا تقي خان، “محمد تقي” است. او در خانواده‌ای از طبقات پایین جامعه در سال 1186 خورشيدي به دنیا آمد.
امیر در کودکی هنگامی که ناهار فرزندان قائم مقام را می‌آورد، برای باز پس بردن ظروف در حجره می‌ایستاد و آنچه معلم به ایشان می‌آموخت، فرامی‌گرفت. روزی قائم مقام به آزمایش پسرانش آمد و هر چه از آنان پرسید، ندانستند. اما امیر جواب داد.
قائم مقام پرسید: تقی تو کجا درس خوانده‌ای؟ وی گفت: روزها که غذای آقازاده‌ها را می‌آورم، ایستاده می‌شنوم. قائم مقام انعامی به او داد، نگرفت و گریه کرد. به او گفت چه می‌خواهی؟ وی گفت: به معلم امر فرمایید درسی را که به آقازاده‌ها می‌دهد به من هم بیاموزد. قائم مقام پذیرفت و معلم را فرمود تا به او نیز بیاموزد.
دوران کودکی و جوانی میرزا تقی خان زیر نظر و تربیت قائم مقام سپری شد. به تدریج کار او در محدوده شغل دبیری قرارگرفت و از رموز و ضوابط امور اداری و دیوانی به خوبی آگاهی یافت و به خاطر کفایت و لیاقتی که وی از خود نشان داد و بیشتر از آن علاقه شدیدی که ناصرالدین شاه به وی داشت به سمت صدراعظمی شاه منصوب شد.
عناوين ميرزا تقي خان اميرکبير
کربلایی محمد تقی، میرزا محمدتقی‌خان، مستوفی نظام، وزیر نظام، امیر نظام، امیر کبیر، امیراتابک اعظم، وی همچنین شوهرخواهر ناصر الدین شاه نیز بود.
خصايص اخلاقي امير كبير
- در عزمش استوار بود
- هيچ كس نمي‌توانست ميرزا تقي خان را از تصميمش باز دارد
- حد شناسي از خصوصيات سياسي اوست و چون مي ديد سياستي پيشرفت ندارد، روش خود را تغيير مي داد.
- درستي و کردار نيك از نشانه هاي ديگر استحکام اخلاقي وي بود.
- جنبه ديگر اخلاق استوار امير اينکه به گفته و نوشته خويش ارزش ميگذاشت. هر چه مي گفت اجرا ميكرد، به هيچ وجه از حرف خود باز نميگشت.
- دلير و جسور بود.
- رفتاري متين و سنگين داشت.
- مناعت طبع داشت.
عزل امير كبير به دستور شاه
ابتدا از صدارت و پيشکاري شاه برکنار شد، ولي مقام امارت نظام را همچنان ادامه ميداد. دستور شاه در تاريخ هجدهم محرم 1268 شب هنگام به ميرزا تقي خان ابلاغ گرديد:
متن حكم بدين شرح است : “چون صدارت عظمي و وزارت کبري زحمت زياد دارد، و تحمل اين مشقت بر شما دشوار است، شما را از آن کار معاف کرديم. بايد به کمال اطمينان مشغول امارت نظام باشيد. و يک قبضه شمشير و يک قطعه نشان که علامت رياست کل عساکر است، فرستاديم و به آن کار اقدام نمائيد؛ تا امر محاسبه و ساير امور را به ديگران از چاکران که قابل باشند واگذاريم.”
ناصرالدین‌شاه قاجار پس از ابلاغ حكم خطاب به امير كبير گفت: ” اي کاش هرگز پادشاه نبودم… که چنين کاري بکنم “، و اين امر نشانه اي است از ناتواني و ضعف نفساني شاه که نمي توانست اراده خود را بر اطرافيانش تحميل كند.
دشمنی اطرافيان شاه مانند آقاخان نوری و مهدعلیا و نادانی ناصرالدین شاه باعث شد تا در ۲۰ محرم سال ۱۲۶۸ هجری قمری، امیرکبیر از صدارت عزل و در ۲۵ محرم از امارت نظام و از تمام مشاغل دولتی برکنار گردد و چند روز بعد به کاشان تبعید شود.
توطئه کشتن ميرزا تقي خان (امير كبير)
دشمنان امير كبير ناصرالدین‌شاه را محاصره کردند. و بر عليه ميرزا تقي خان توطئه كردند. عوامل اصلي توطئه عبارت بودند از: مهدعليا، ميرزا آقاخان نوري، پسر دائيهاي شاه از جمله شيرخان عين الملک ايلخان طايفه قاجار، و سردار محمدحسن خان ايرواني داماد محمد شاه.
اعدام امير به فرمان ناصرالدین‌شاه
روزگار تبعيد به چهل روز رسيد و دشمنان وجود او را بیش از این تحمل نکرده و سرانجام وی به فرمان ناصرالدین شاه در روز جمعه ۲۰ دی سال ۱۲۳۰ به دست نالایقی چون حاج علیخان مراغه‌ای معروف به حاجب‌الدوله در حمام فین کاشان به شهادت رسید.
خدمات امير كبير در دوره صدارت:
- ایجاد نظم در جامعه
- ريشه كن كردن رشوه‌خواری در جامعه
- تأسیس اداره آگاهی
- واگذاری محاکم شرع به علمای صالح و براندازی رسم شکنجه
- ایجاد چاپارخانه برای مرسولات پستی، ایجاد میدان توپخانه و عمارت آن و همچنین سبزه میدان تهران
- ساخت ۲۰۰خانه در بیرون شهر برای مردم
- تاسیس مدرسه دارالفنون و راه‌اندازی نخستین روزنامه در ایران به نام وقایع اتفاقیه
- تاسیس کارخانه‌های پارچه بافی، شکر ریزی، چینی و بلورسازی، کاغذ سازی، چدن ریزی
- فرستادن ایرانیان به خارج برای تحصیلات و تدریس در ایران
- استخدام استادان خارجی و تصمیم به جایگزینی آنها با ایرانیان
- ترویج ترجمه و انتشار کتب علمی
- ترویج ساده نویسی و لغو القاب
- مرمت ابنیه تاریخی
- فرستادن صنعتگر به روسیه و مقابله صنعتی با روسیه توسط دست توانای استاد کاران اصفهانی
- بسط فلاحت و آبیاری
- توسعه تجارت داخلی و خارجی
- کوتاه کردن دست اجانب در امور کشور
- تعیین مشی سیاسی معینی در سیاست خارجی
- اصلاح امور مالی و تعدیل بودجه