بكارگيري خدمات GS1 در زمان وقوع بلاياي طبيعی

مركز ملی شماره‌گذاری كالا و خدمات ایران طبق دستور وزیر  صمت، با استفاده از راهكارهای “جی اس وان” آمادگی خود را به منظور كمك به سازمانهای صمت سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان برای رفع مشکلات سیل زدگان و بلایای طبیعی اعلام می‌نماید.

به گزارش روابط عمومی مركز ملی شماره گذاری كالا و خدمات ایران ملكی مدیر عامل مركز با اشاره به دستور وزیر صمت جهت كمك سازمانهای صمت ، سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان برای رفع مشكلات سیل زدگان  در رابطه با بكار گیری كمك های امدادی سازمان جهانی GS1 در زمان وقوع بلایای طبیعی گفت:  سازمان بهداشت جهانی به کمک سایر سازمان‌های بین‌المللی به یک طبقه‌بندی استاندارد رسیده است. و کلیه کمک‌های امدادی در وضعیت‌های بحرانی را این‌گونه تعریف میكند: دارو و کالاهای دارویی،آب و نوشیدنی،وسایل و تجهیزات بهداشتی( منظور محصولات غیر دارویی است که برای فعالیت‌های درمانی به کار می‌روند، نظیر ابزار جراحی، وسایل آزمایشگاهی، اشعه ایکس و غیره )، خوراک، پناهگاه/ برق/ تجهیزات ساختمانی، لجستیک (ابزار لازم برای امور مربوط به حمل‌ونقل)، نیازهای شخصی آموزشی، منابع انسانی (بهتر است برای داوطلبین و ستاد کمک‌رسانی ازلحاظ نوع مهارتشان طبقه‌بندی داشته باشیم. این امر به‌خصوص برای کارکنان بین‌المللی از اهمیت بیشتری برخوردار است.)، اقلام دامی کشاورزی و سایر اقلام…  این کمک‌ها از منابع گوناگونی تأمین می‌گردد. بعضی از آن‌ها توسط سازمان‌هایی خاص به محل حادثه هدایت می‌شوند، اما اکثر آن‌ها نتیجه اقدامات جوامع ملی و بین‌المللی هستند.

بنابراین ممکن است اقلام مختلف با مقادیری متفاوت، متناسب با مشخصه‌ها و ویژگی‌های هر فاجعه‌ی طبیعی نیاز گردد. سطح ضرورت هر یک از اقلام نیز با توجه به وضعیت اتفاق افتاده متفاوت است به گونه‌ایی که برخی از آن‌ها در مراحل اولیه‌ی دوران پس از وقوع بلایا اولویت‌دارند.

لجستیک بشر دوستانه

وی با تاكید بر اینكه  لجستیک امداد‌رسانی به آن دسته از فرآیندها و سیستم‌هایی مربوط می‌شود که در بسیج افراد، منابع، مهارت‌ها و دانش لازمه جهت کمک به افراد آسیب‌دیده در بلای طبیعی دخالت دارد. ازجمله مهم‌ترین تقاضاهای هنگام وقوع بلایا عبارت است از: جست‌وجو و نجات، غذا، آب، خدمات پزشکی، پناهگاه موقتی، برق و بهداشت (جمع‌آوری زباله، کالا و خدمات بهداشتی). آنچه در لجستیک امداد‌رسانی حائز اهمیت است، ارزش زمان و رساندن کمک‌ها و خدمات موردنیاز در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. زیرا ثانیه‌ها در بحرانها، حکم ساعتها در مواقع عادی رادارند.

وی ادامه داد:  منظور از لجستیک امداد تحویل اقلام صحیح به افراد صحیح در مکان صحیح، در زمان صحیح و به میزان صحیح است. لجستیک امداد نیز مانند لجستیک مطرح در زنجیرهای تأمین سنتی فعالیت‌هایی از قبیل برنامه‌ریزی، پیش‌بینی، تدارکات، حمل‌ونقل، انبارداری، تحویل و همچنین اقدامات مکمل ازجمله ارائه درخواست کمک‌ها و جابجایی‌ها را شامل می‌شود. زنجیره امداد تمامی ذینفعان را در فرآیند امدادرسانی به هم متصل می‌سازد. این ذینفعان عبارت‌اند از اهداء‌کنندگان، سازمان‌های امدادی، ارتش، دولت‌ها و مردم آسیب‌دیده.

ملكی اظهار داشت: لجستیک بشردوستانه شاخه‌ای از لجستیک امداد است که در فازهای آمادگی و پاسخ سیستم مدیریت بحران به‌کاربرده می‌شود و به‌طورکلی به “فرآیند برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل مؤثر و مقرون‌به‌صرفه‌ی جریان و ذخیره‌سازی کالا و مواد، همچنین اطلاعات مربوط به آن‌ها، از نقطه‌ی مبدأ به نقطه‌ی مصرف به‌منظور کاهش درد و رنج مردم آسیب‌دیده، به‌طوری‌که شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها نظیر آمادگی، برنامه‌ریزی، تهیه، حمل‌ونقل، انبارداری، مسیریابی و همچنین ترخیص کالا از گمرک است” . در لجستیک بشردوستانه سرعت و اثربخشی برنامه‌ها و عملیات امدادی نقش اساسی و پررنگی را ایفا می‌کنند . این سیستم معمولاً نیازمند تهیه، ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل غذا، آب، دارو و سایر ملزومات دیگر از قبیل منابع انسانی، ماشین‌آلات و تجهیزات ضروری در طول دوره‌ی قبل و بعد از بلایا است. تنوع عملیات لجستیکی در امداد بلایا به‌قدری گسترده است که باعث می‌گردد لجستیک بشردوستانه پرهزینه‌ترین بخش در عملیات امداد بلایا باشد (تقریباً 80 درصد کل هزینه‌ها). همچنین عملیات امداد نیازمند استقرار تعداد زیادی از وسایل نقلیه‌ی تدارکات، تجهیزات و پرسنل است.

وی افزود: پس از دستیابی به اقلام و تجهیزات موردنیاز برای دوره‌های قبل و بعد از وقوع بلایا، هر سازمان امدادی مسئول، موظف است این اقلام و تجهیزات را در مکان‌های مناسب با در نظر گرفتن مناطق آسیب‌دیده ذخیره و از پیش مکان‌یابی کنند. چالش‌های مربوط به این مرحله شامل هزینه‌های ثابت احداث و راه‌اندازی انبارها، هزینه‌های نگهداری موجودی و همچنین خرابی احتمالی اقلام است . از طرفی نیز احتمال آسیب‌دیده و یا نابودی انبارها در حین وقوع بلایا نیز وجود دارد. درنهایت حمل‌ونقل آخرین مرحله‌ی مهم هر زنجیره‌ی لجستیک بشردوستانه است که پرسنل انسانی، تجهیزات و اقلام ضروری به مراکز توزیع مرکزی از پیش تعریف‌شده، نقاط توزیع واسطه‌ای، مراکز توزیع محلی و نهایتاً نواحی تحت تأثیر بلایا فرستاده می‌شوند. حتی اگر اقدامات پیشگیرانه و برنامه‌ریزی‌ها به‌صورت کاملاً حساب‌شده و دقیق انجام شوند، حمل‌ونقل در طول دوره‌ی پس از فاجعه سخت‌ترین مرحله‌ی لجستیک بشردوستانه است. دلیل اصلی آن آسیب دیدن زیرساخت‌های حمل‌ونقل پس از وقوع بلایا است. همچنین شرایط جغرافیایی، آب‌وهوا و ناامنی‌های مناطق تحت تأثیر امکان تردد انواع وسایل نقلیه و روش‌های استفاده از آن‌ها را نیز محدود می‌کند.

ملكی در پایان سخنان خود تاكید كرد: تصادفی بودن و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن بحران‌های طبیعی ایجاب می‌نماید که طرح‌های مدیریت بحران جامعی جهت کاهش و تسکین خطرات و نتایج ناشی از بحران ارائه شود. برنامه‌ریزی جهت رویارویی با این قبیل پیامدها و آگاهی عمومی مردم، موجب کاهش مرگ‌ومیر و همچنین کاهش از دست رفتن دارایی‌ها و مصدومیت‌ها شده که درواقع هدف اصلی پاسخ‌ها و واکنش‌های امدادی است. ازآنجایی‌که به دلیل عواملی نظیر رشد جمعیت، تغییرات شرایط جوی و یکپارچگی جهانی، بحران‌های طبیعی در حال افزایش هستند، پیش‌بینی می‌شود امدادهای فعلی ناکافی و ناکارآمد باشند . از طرفی ماهیت بحران‌های طبیعی به گونه‌ایی است که پاسخ‌گویی به آن‌ها باید در زمان اندک صورت پذیرد. در چنین شرایط اضطراری و پیچیده، تصمیم‌گیرنده باید با سرعت و به‌صورت مؤثر به مشکلات لجستیکی پاسخ داده و افراد آسیب‌دیده را از نقاط آسیب به مراکز مستقرشده موردنظر انتقال دهد.

وی متذكر شد: مركز آماده ارائه راهكارهای مناسب، دقیق و كار آمد در حوضه “لجستیک بشردوستانه” به تمامی سازمانهای مرتبط میباشد. همچنین نکته مهم دیگری که اهمیت استفاده از استانداردهای GS1 را مضاعف میکند، این است که بدانیم، هدف لجستیک بشردوستانه برخلاف لجستیک تجاری، دستیابی به سود بیشتر نیست، بلکه هدف آن نجات جان انسان‌های بی پناه و بیگناه و جلوگیری از دامنه بحران است.