کتاب آشنایی با استانداردهای GS1 منتشر شد | پرتال اطلاع رسانی مرکزملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران

معرفی کتاب «آشنایی با سازمان جهانی GS1 و استانداردهای آن»
نویسندگان: مهندس علیرضا ملکی، دکتر علی عباسی‌رائی
ناشر: شرکت چاپ و نشر بازرگانی

جهت اطلاع از نحوه سفارش کتاب با شماره ۰۲۱۸۸۹۳۷۵۲۵ تماس حاصل فرمایید.

سازمان جهانی GS1 برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ در آمریکا با نام UCC، به منظور افزایش سرعت عملیات در نقطه فروش، تاسیس شد. در سال ۱۹۷۷ نیز سازمانی مشابه UCC در اروپا با همان اهداف با نام EAN تشکیل شد. این دو سازمان در سال ۲۰۰۵ با هم ادغام شده و سازمان جهانی به نام GS1 بنیان نهاده شد. این سازمان جهانی با شعار «زبان جهانی کسب‌وکار » به دنبال ارائه راه‌حل‌های مناسب برای تسهیل فرایندهای زنجیره تأمین و بهبود کسب‌وکارها بوده است. برای این منظور سازمان جهانی GS1 استانداردهای جهانی برای کدگذاری و شناسایی اقلام تدوین و ارائه نموده است. این سازمان هم‌اکنون در بیش ۱۱۴ کشور جهان نمایندگی دارد. کشور ایران در سال ۱۳۷۴ به جهت نوین سازی و مکانیزه کردن نقطه فروش خرده‌فروشی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بر اساس مصوبه هیئت وزیران مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران تاسیس شد و موفق به اخذ نمایندگی EAN شد. درسال ۲۰۰۵ با تغییر EAN به GS1، نام EAN ایران نیز به GS1 ایران تغییر پیدا کرد. در طول ۲۰ سال اخیر برخی از استانداردهای این نظام جهانی در کشور پیاده‌سازی شده که متداول‌ترین آن‌ها استفاده از کدهای GS1 در خرده‌فروشی و نقطه فروش فروشگاه‌های زنجیره‌ای بوده است.
علیرغم حضور ۲۴ ساله استانداردهای این نظام جهانی در کشور، متأسفانه هنوز آن‌طور که شایسته است قابلیت‌های بی‌نظیر استانداردهای این نظام جهانی در حوزه لجستیک، صنعت و بازرگانی کشور مورد استفاده قرار نگرفته است. مهم‌ترین انگیزه نگارش این کتاب همین مساله یعنی معرفی کامل این سازمان جهانی و استانداردهای آن بوده است. نگارندگان امیدوارند چاپ و انتشار این کتاب گامی مهم در جهت آشنایی بخش صنعت و بازرگانی کشور با سازمان جهانی GS1 و ترویج استانداردهای آن در کشور شود. در ادامه معرفی اجمالی فصول کتاب آمده است.

فصل اول: آشنایی با سازمان جهانی GS1
در فصل نخست به معرفی سازمان جهانی GS1 و تاریخچه پیدایش آن پرداخته شده است. اهداف، چشم‌انداز و مأموریت، اصول معماری سازمان GS1 و ارتباط آن با سازمان‌های بین‌المللی در این فصل تبیین گردید. همچنین در این فصل اشاره می‌شود که GS1 دارای ۴ دسته استانداردهای اصلی به شرح زیر است:

•   استانداردهای شناسایی محصول (IDENTITY)
•   استانداردهای ضبط خودکار (CAPTURE)
•   استانداردهای به اشتراک‌گذاری اطلاعات (SHARE)
•   استانداردهای به‌کارگیری یا کاربرد اطلاعات (USE)

فصل دوم: استانداردهای شناسایی GS1
پس از معرفی اجمالی انواع استانداردهای GS1 در فصل اول، در فصول دوم تا چهارم این استانداردها به صورت مشروح تشریح می شود. فصل دوم استانداردهای اصلی و پایه GS1 یعنی استانداردهای شناسایی یا در واقع همان انواع کلیدهای شناسایی GS1 را تشریح می‌کند.
GS1 به تمامی موجودیت‌های درگیر در زنجیره تأمین یک شناسه (کد) منحصربه‌فرد اختصاص می‌دهد. همان‌طور که در فصل نخست اشاره گردید، مهم‌ترین این شناسه‌ها عبارت‌اند از:

شماره جهانی قلم تجاری ( GTIN)
شماره جهانی موقعیت یا مکان (GLN )
کد سریالی کانتینر یا بسته ارسالی ( SSCC)
شماره جهانی کوپن (GCN )
شناسه جهانی دارایی برگشتنی ( GRAI)
شناسه جهانی دارایی ثابت یا شخصی ( GIAI)
شماره جهانی رابط خدماتی ( GSRN)
شناسه جهانی نوع سند ( GDTI)
شماره جهانی شناسایی مرسوله ( GSIN)
شماره جهانی شناسایی برای محموله (GINC )

فصل سوم: استانداردهای ضبط خودکار داده‌ها GS1
پس از شناسایی موجودیت‌های زنجیره تامین توسط کلیدهای شناسایی GS1، برای اینکه اطلاعات به صورت مکانیزه ثبت و ضبط شود،کلیدهای شناسایی باید تبدیل به نماد بارکد شود. به عبارتی، به‌منظور کاهش خطا و اشتباه در وارد کردن کدها در اسناد مالی و تجاری، سازمان جهانی GS1 یک سری حامل‌های داده را برای ضبط خودکار داده‌ها معرفی و استانداردهای آن‌ها را عرضه نموده است که برای شناسایی خودکار اقلام و موجودیت‌ها، متناسب با نوع اقلام و موارد کاربرد استفاده می‌شوند. در فصل سوم انواع استانداردهای ضبط خودکار داده‌ها شامل نمادهای خطی، نمادهای دو بعدی و تگ‌های RFID شرح داده شده است.

فصل چهارم: استانداردهای به اشتراک‌گذاری داده‌ها در GS1
سازمانی جهانی GS1 به‌منظور به اشتراک‌گذاری داده‌ها بین همه بازیگران زنجیره تأمین استانداردهایی معرفی نموده است. این داده‌ها دامنه وسیعی از سفارش‌های خرید و صورتحساب‌ها گرفته تا کاتالوگ‌های محصولات و گزارش‌های فروش را در بر می‌گیرد و در آن‌ها اطلاعات حیاتی قبل، همراه یا به دنبال کالاهای فیزیکی در تراکنش‌های تجاری جابه‌جا می‌شوند. GS1 برای طرف‌های تجاری ابزار مناسبی فراهم می‌سازد تا داده‌های تجاری را از یک برنامه کامپیوتری مستقیماً به برنامه کامپیوتری دیگری ردوبدل کنند. در فصل چهارم استانداردهای به اشتراک‌گذاری داده در GS1 معرفی می‌شود.

فصل پنجم: قواعد جایگذاری انواع بارکد بر روی اقلام
از آنجا که برای اسکن موفقیت‌آمیز نماد کدمیله‌ای، لازم است جایگاه مناسبی برای چاپ آن بر روی محصول انتخاب شود، در این فصل اصول کلی جایگذاری نمادهای کدمیله‌ای روی انواع اقلام، بسته‌بندی‌ها، جعبه‌ها و ظروف ارائه می‌شود. برای اسکن موفقیت‌آمیز نماد کدمیله‌ای، لازم است جایگاه مناسبی برای چاپ آن بر روی محصول انتخاب شود. در اسکن خودکار، نماد باید طوری قرار گیرد که در میدان دید اسکنر باشد.

فصل ششم: صنایع هدف GS1
استانداردهای GS1 در ابتدا فقط برای حل مسائل خرده‌فروشی توسعه و ایجاد شدند. اما به مرور زمان و با تکامل استانداردها، مدیران این سازمان تصمیم به جاری‌سازی این استانداردها در سایر صنایع و حوزه‌ها گرفتند. چرا که معتقد بودند این استانداردها توانایی حل مسائل سایر حوزه‌ها را نیز دارند. صنایع اصلی که که GS1 به دنبال جاری‌سازی استانداردهای خود برای بهبود آنهاست عبارت‌اند از:

•   بخش خرده‌فروشی
•   بخش بهداشت و درمان
•   لجستیک و حمل‌ونقل
•   مواد غذایی

فصل هفتم: سرویس‌های مهم GS1
در این فصل انواع خدمات قابل ارائه GS1 از جمله: GEPIR که یک سرویس جستجو است که توسط GS1 جهانی ارائه شده تا تمام کاربران نهایی را قادر سازد اطلاعات مربوط به کلیدهای شناسایی GS1 را جستجو کند، سرویس شبکه جهانی همزمان‌سازی داده‌ها (GDSN)، سرویس GS1 CLOUD، سرویس شناسه جهانی نهاد حقوقی (LEI) و … ارائه شده است.

فصل هشتم: مباحث تکمیلی
با توجه به گسترده بودن مفاهیم و مطالب مرتبط با نظام جهانی GS1 و به‌منظور جلوگیری از قطورتر شدن کتاب، در این فصل مباحث باقیمانده به‌صورت مختصر ارائه شد. درواقع در این فصل مباحث تکمیلی مرتبط با نظام GS1 جهانی را که در فصول قبل مجال ارائه آن‌ها فراهم نشد، ارائه گردید. از جمله: قواعد تخصیص انواع شناسه‌ها GS1، صحت‌سنجی بارکد، چگونگی تولید رقم کنترل (Check Digit)، آشنایی با طبقه‌بندی جهانی محصولات (GPC) و …