کدگذاری کالاها، طبقه‌بندی و ایجاد کاتالوگ (ویژه صنعت پوشاک)
پوشاک، از جمله کالاهایی است که در تمام دنیا و توسط تمام افراد استفاده می‌شود. پوشاک بازاری به گستردگی تمام دنیا دارد. بازارهای جهانی برای هماهنگی و کارآمدی نیاز به زبان یکنواخت و مناسبی دارند. سیستم استانداردهای جهانی GS1 زبان جهانی کسب‌وکار است و در صنعت پوشاک توسط بسیاری از پیشتازان بازار پذیرفته شده است.
پوشاک، از جمله کالاهایی است که در تمام دنیا و توسط تمام افراد استفاده می‌شود. پوشاک بازاری به گستردگی تمام دنیا دارد. بازارهای جهانی برای هماهنگی و کارآمدی نیاز به زبان یکنواخت و مناسبی دارند. سیستم استانداردهای جهانی GS1 زبان جهانی کسب‌وکار است و در صنعت پوشاک توسط بسیاری از پیشتازان بازار پذیرفته شده است.
۱- کدگذاری (شناسه‌گذاری) کالاها در سیستمGS1
هر نوع کالای تجاری در سیستم GS1 یک شماره یکتا و منحصربه‌فرد می‌گیرد. این شماره را GTIN می‌نامند. شماره GTIN از ساختار زیر تبعیت می‌کند:
سه رقم N1 N2 N3 در ساختار فوق پیش‌شماره کشور است که برای ایران عدد 626توسط سازمان جهانی GS1 تخصیص یافته است. مرکز ملی شماره‌گذاری کالا، با افزودن چند رقم (متغیر بین ۴ تا ۸ رقم) به آن سه رقم ابتدای شماره، به هر شرکت متقاضی کاربری استانداردهای GS1 یک شماره جهانی منحصربه‌فرد تخصیص می‌دهد که پیش‌شماره شرکتی GS1 یا GCP نام دارد. در نهایت شرکتی که مالک نشان تجاری و مالک پیش‌شماره شرکتی GS1 است به هر نوع از محصولات خود یک شماره مرجع تخصیص می‌دهد و در انتهای شماره GCP اضافه می‌کند. رقم آخر (N13) رقم کنترل است که با محاسباتی روی رقم‌های N1 تا N12 به دست می‌آید. شماره GTIN بدین ترتیب برای هر نوع کالای تجاری در هر سطح بسته‌بندی (تکی، چندتایی) مشخص می‌شود. این شماره مطابق استانداردهای GS1 به نماد بارکد خطی، بارکد دوبعدی (دیتاماتریس) یا تگ فرکانس رادیویی (RFID) تبدیل و بر روی هر محصول الصاق یا بر روی بسته‌بندی آن چاپ می‌شود. سیستم GS1 برای هر عدد کالا از یک نوع محصول نیز راهکاری برای تخصیص شماره سریال دارد.
۲- طبقه‌بندی و ایجاد کاتالوگ کالاها در سیستم GS1
پس از کدگذاری (شناسه‌گذاری) کالا، برای گروه‌بندی کالاها و قرار دادن هر نوع کالا در یک دسته همگن و مشابه، نیاز به ساختار طبقه‌بندی کالا وجود دارد. در GS1 برای طبقه‌بندی کالا، از ساختار طبقه‌بندی جهانی محصولات یا GPC (Global Product Classification) استفاده می‌شود. در این ساختار طبقه‌بندی، ابتدا همه کالاها به زیرمجموعه‌هایی به نام سگمنت (قسمت) تقسیم شده‌اند. هر سگمنت با شماره‌ای ۸ رقمی شناسایی شده است. شماره سگمت پوشاک ۶۷۰۰۰۰۰۰ است که اختصارا همان ۶۷ ذکر می‌گردد. سپس هر سگمنت به زیرمجموعه‌های کوچکتری به نام فامیلی تقسیم شده است. در سگمنت پوشاک تنها یک فامیلی تعریف شده که شماره آن ۶۷۰۱ است. در ادامه هر فامیلی به زیرمجموعه‌های کوچکتری به نام کلاس تقسیم شده است. در قسمت پوشاک، ۹ کلاس تعریف شده که شماره و عنوان انگلیسی و فارسی آنها در جدول زیر آمده است:
در نهایت برای هر نوع از کالاها، یک نام عمومی یا بریک تخصیص یافته و به یکی از کلاس‌ها مرتبط گردیده است. در همه کلاس‌های سگمنت پوشاک تعداد ۴۹ نام کالا (بریک) ذکر شده است. افزودن نام به این فهرست با درخواست کاربران (اجماع همگانی کاربران از طریق GSMP) یا عضویت در دیتاپول امکان‌پذیر است. فهرست به‌روز شده هر ۶ ماه یکبار منتشر می‌شود. یکی از نام‌های قسمت پوشاک در جدول زیر آمده است:
اگر یک شرکت تولیدکننده پوشاک عضو GS1 شود و پیش‌شماره شرکتی بگیرد و سپس برای هر نوع از محصولاتش شماره جهانی ۱۳ رقمی کالای تجاری (GTIN) تخصیص دهد و سپس GTIN را با کد بریک مربوطه متصل نموده و در یک پایگاه داده‌ها قرار دهد، طبقه‌بندی محصولاتش را با استفاده از ساختار طبقه‌بندی جهانی محصولات انجام داده است.
برای ایجاد کاتالوگ الکترونیکی هر نوع کالا، ساختار طبقه‌بندی جهانی محصولات (GPC)، به ازای هر نوع محصول با شماره بریک خاص، یک قالب یا الگو پیشنهاد داده است. در این الگو، کد بریک، عنوان بریک، کد مشخصه، عنوان مشخصه، کد مقادیر یا ارزش‌های مشخصه و عنوان مقادیر یا ارزش‌های مشخصه ذکر شده است. برای بریک ۱۰۰۰۱۳۳۲ الگو و قالب ایجاد کاتالوگ در جدول بعدی ارائه شده است.
برای رعایت اختصار، کد ارزش‌ها و عنوان ارزش‌ها برای هر مشخصه به طور کامل در جدول فوق نیامده است.
پس از عضویت یک شرکت تولیدی در GS1، تخصیص شماره GTIN به هر نوع از محصولاتش، وصل نمودن شماره GTIN به کد بریک مناسب در GPC و تکمیل الگوی کاتالوگ الکترونیکی محصول منطبق با GPC یا فراتر از آن، شرکت تولیدکننده می‌تواند اطلاعات خود و محصولاتش را در پایگاه داده‌های تحت وب منتشر نماید و آنها را در اختیار تمام طرفهای تجاری (مانند مراکز پخش یا فروشگاه‌ها) قرار دهد.
با کمک GS1، زبان جهانی کسب‌وکار شکل گرفته و اطلاعات کالاها و طرفهای تجاری حاضر در زنجیره تامین به صورت کارامد و موثر بین همه آنها مبادله می‌شود. این موضوع از طریق برنامه GDSN یا شبکه همزمان‌سازی جهانی داده‌ها که در شکل زیر نشان داده شده است عملیاتی می‌گردد. برای این منظور باید ابتدا شرکت مربوطه از طریق مرکز ملی شماره‌گذاری کالا به عضویت GS1 و همچنین به عضویت دیتاپول GDSN درآمده باشد.
فرآیند جریان اطلاعاتی در شبکه GDSN با مراحل به ترتیب بارگذاری، ثبت، عضویت، انتشار و تاییدیه اطلاعات در پایگاه‌های اطلاعاتی مطروحه (خریدار و فروشنده) در نمودار بالا نشان داده شده است. اجرای این فرآیندها تنها با استفاده از ساختار طبقه‌بندی جهانی محصولات یا GPC به عنوان یک زبان مشترک جهت گروه‌بندی یکسان کالاها بین شرکت فروشنده و شرکت خریدار امکان‌پذیر خواهد بود. در نمودار فوق، شماره‌ها به
معنای موارد زیر هستند:
۱- بارگذاری رکوردهای اطلاعاتی شرکت تجاری تولیدکننده یا تامین کننده کالا در پایگاه اطلاعاتی خویش (فروشنده(
۲- ثبت داده‌ها و کاتالوگ محصولات شرکت تجاری در شبکه GDSN و سیستم ثبت جهانی
۳- عضویت و اشتراک شرکت تجاری خریدار (برای مثال فروشگاه زنجیره‌ای) در پایگاه داده شرکت فروشنده جهت دریافت اطلاعات فروشنده
۴- انتشار داده‌ها و کاتالوگ شرکت تجاری فروشنده در پایگاه اطلاعاتی دریافت کننده اطلاعات یا خریدار
۵- ارسال تایید دریافت اطلاعات توسط شرکت تجاری خریدار (دریافت یا استفاده کننده اطلاعات) به شرکت فروشنده
۳. منافع حضور در شبکه GDSN
دسترسی اعضاء را به اطلاعات مطمئن و بلادرنگ کالا میسر می سازد
ورود کالاهای جدید به بازار را تسریع و آسان می سازد
فرآیندهای دستی را حذف و خطاها را کاهش می دهد
خطاهای مربوط به زمان مدیریت داده‌ها را رفع و هزینه های پخش و توزیع را تقلیل می‌دهد
با استانداردها و قواعد بین‌المللی مراقبت های بهداشتی و غذایی تطابق موثرتری دارد
مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ( GS1 Iran) همواره شرکت‌های عضو و ذی‌نفعان سیستم GS1 را در استفاده از استانداردهای GS1 و پیشبرد اهداف تجاری‌شان در عرصه‌های ملی و بین‌المللی حمایت و پشتیبانی خواهد کرد.
ادامه مقاله کدگذاری کالاها، طبقه‌بندی و ایجاد کاتالوگ (ویژه صنعت پوشاک)