شفافیت در زنجیره تامین
۱- مقدمه
امروزه توانایی رهگیری و ردیابی کالاها و اطلاعات که باعث شفافیت زنجیره تأمین و پاسخگویی مناسب به نیازهای بازار می شود. کلید مدیریت موفق و مؤثر، تدارکات زنجیره تأمین است. تولیدکنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات و خرده‌فروشی ها به خاطر عدم شفافیت در زنجیره تأمین و نفوذ کالاهای قاچاق و جعلی در بازار، با چالش‌های متعددی روبرو هستند. این عدم شفافیت می‌تواند سبب به خطر افتادن ایمنی مصرف‌کنندگان، تهدید امنیت ملی و اقتصاد شود. برای دستیابی به شفافیت در زنجیره تأمین نیاز است تمامی ذینفعان تجاری، موقعیت‌‌های تجاری و محصولات موجود در زنجیره تأمین را به صورت یکتا شناسایی کرده و در هر نقطه از زنجیره تأمین، اطلاعات آنها توسط شرکای تجاری، ضبط و ثبت و به صورت یکپارچه بین ذینفعان تجاری به اشتراک گذاشته شود. بدین ترتیب در صورت ورود کالای غیر مجاز به هر یک از بخش‌های زنجیره تأمین، قابلیت ردیابی اطلاعات آن امکان‌پذیر است. قابلیت ردیابی زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که بر مبنای استانداردهای جهانی، پایه و اساسی جهت مبادلات شفاف و قابل درک برای تمامی ارکان زنجیره تأمین بنا کند. این گزارش به بررسی استانداردها و راهکارهای GS1 در راستای شفافیت زنجیره تأمین و جهت مبارزه با جعل و قاچاق کالا می‌پردازد.
با توصیف استانداردهای GS1، به تشریح موارد زیر پرداخته میشود.
- چگونه می توان یک موجودیت در زنجیره تأمین را به صورت یکتا جهت ردیابی و شفافیت در زنجیره تأمین شناسایی کرد؟
- چگونه طرفین تجاری می‌توانند محصولات قاچاق و یا جعلی را شناسایی و فراخوان کنند؟
- چگونه چارچوبی برای همکاری بین طرفین برای شناسایی و تأیید خدمات می توان تهیه کرد؟
۲- شفافیت زنجیره تأمین
شفافیت می تواند معانی متفاوتی را برای هر یک از شرکای تجاری در زنجیره تأمین داشته باشد. از منظر تولیدکننده، شفافیت در فرایند به معنای آگاهی از آن است که تا چند روز می‌تواند با مواد خام موجود، تولید داشته باشد. از منظر خرده‌فروشان، شفافیت می‌تواند به معنای آگاهی دقیق از موجودی کالاها در فروشگاه، انبار و مراکز توزیع باشد. در حوزه بهداشت و درمان فاکتوری که اهمیت بسیار دارد، قابلیت ضبط و مستندسازی زنجیره نگهداری محصولات دارویی است.
مشاوران و ارائه‌دهندگان خدمات نیز دیدگاه‌های خود را در مورد شفافیت دارند. سیستم‌های ERP، نرم‌افزارهای مدیریت زنجیره تأمین، بارکدها، تکنولوژی RFID، رایانه‌ها و تلفن‌های همراه، برنامه‌های پایگاه داده و تبادل‌های اطلاعاتی وب محور، همگی می‌توانند راهکارهایی برای ارتقای شفافیت به حساب آیند. در حقیقت هیچ یک از آنها به تنهایی نمی‌تواند یک راهکار جامع را ارائه کنند و هر یک از آنها بخشی از شفافیت به شمار می‌آیند.