تجارت الکترونیکی ، ابزار رقابت جهانی
چکیده
توسعه روزافزون فن‌آوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی باعث افزایش چشمگیر کسب‌وکارهای الکترونیکی شده و بدین‌سان تجارت الکترونیکی انقلابی نوین در زنجیره‌های تأمین، بنیان نهاده است. در مقاله حاضر تلاش بر این است ضمن بررسی مزایا، اهداف و فن‌آوری‌های مقبول این تجارت، اقدام به ارائه روشی مطلوب جهت ایجاد یک تجارت الکترونیکی با ویژگی برتر شود.
۱- مقدمه
امروزه تجارت الکترونیکی از مهم‌ترین ابزارهای رقابت جهانی است. یکی از زیرساخت‌های این تجارت، فن‌آوری اطلاعات است که پروتکل‌های استانداردی را برای توسعه ارتباطات و فعالیت‌های رایانه‌ای به وجود آورده و در طرح‌ریزی، اجرا، مدیریت و نظارت بر فرایندهای خود از آنها استفاده می‌کند. تجارت الکترونیکی امکان دگرگونی زنجیره تأمین را به سیستمی سریع و چابک تسهیل کرده و از سوی دیگری موجب بهینه‌سازی سرمایه و امکانات شرکای تجاری می‌شود.
۲- ضرورت توسعه زنجیره تأمین نوین
فرایند تولید و تحویل کالا از زمان آغاز انقلاب صنعتی تا انتهای قرن بیستم، در بیشتر جوامع تغییر چندانی نکرده بود. این فرایند سنتی با پیش‌بینی تقاضا برای کالا آغاز و در مراحل بعدی آن، مواد اولیه برای تولید کالا سفارش داده می‌شود و سپس برای پوشش دادن به تقاضای تخمینی «موجودی» ساخته و به سفارش‌ها پاسخ گفته و زمانی که «موجودی» به پایان برسد فرایند از نو آغاز می‌شود. این زنجیره‌ای است که از عرضه‌کنندگان مواد اولیه تا تولیدکننده و مشتری نهایی تشکیل شده و هر پیوند تنها با پیوند قبلی و بعد از خود ارتباط برقرار کرده است. روشن است که در این زنجیره، فرایند عملیات به اندازه ضعیف‌ترین پیوند خود قابلیت دارد و هرگونه اشتباه در هر جایی از آن می‌تواند فرایند درونی زنجیره را با تهدید مواجه سازد. بدین خاطر سازمان‌ها جهت اثربخش کردن زنجیره تأمین خود به رویکرد جدیدی نیاز داشتند تا آنان را قادر سازد به مشتریان خود به صورتی مطلوب خدمات ارائه کند.
در قرن بیست و یکم، ساختار جدید اقتصاد جهانی و سرعت تحول و تغییر کالا و محصولات و امنیت فزاینده‌ای که ذینفعان از سازمان‌ها طلب می‌کردند، باعث شد که شیوه سنتی ناکارآمد شود؛ زیرا این فرایند در واکنش به تغییرات تقاضا به کندی عمل نموده و از طرفی بسیار «سرمایه‌بر» و شکننده نیز هست.
شکل ۱- زنجیره تأمین سنتی
شکل ۱، یک مدل سنتی زنجیره تأمین است که در آن سازنده قطعات را از تأمین‌کننده خریداری کرده و کالا را بر اساس پیش‌بینی انجام شده، تولید می‌کند. کالا در انبارهای سازنده یا مونتاژکننده ذخیره می‌شود. توزیع‌کننده در درجه اول می‌کوشد تا سفارش رسیده را با موجودی خود و یا با استفاده از موجودی مراکز توزیع پاسخ دهد. در غیر این صورت تلاش می‌کند از طریق بازار، سفارش‌ها را تأمین کند.
شکل ۲ یک زنجیره تأمین الکترونیکی را نشان می‌دهد. در این زنجیره از مفاهیم پیشرفته تجارت الکترونیکی در پردازش و تولید سفارش، تعریف منابع عرضه و هماهنگ کردن تحویل کالا در شبکه عرضه‌کنندگان، استفاده می‌شود. این امر موجب کاهش میزان موجودی در زنجیره شده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهد. تجارت الکترونیکی یک ساختار شبکه‌ای از مدیریت اطلاعات در زنجیره تأمین را به وجود می‌آورد که با توزیع اطلاعات میان تمام شرکای موجود در شبکه، به صورتی هماهنگ تمام عناصر فعال در طول زنجیره اعم از سازندگان تجهیزات اولیه، تولیدکنندگان پیمانی یا داخلی، عرضه‌کنندگان و خدمات‌دهندگان ترابری سریع کالا به مشتری را پشتیبانی می‌کند. بدین‌سان تجارت الکترونیکی از حالت تجارت عادی و عملیاتی به مفهومی استراتژیک که می‌تواند مزایای رقابتی و مهمی را به سازمان ارائه کند، تبدیل می‌شود.