تجارت الکترونیکی ، ابزار رقابت جهانی
چكيده
توسعه روزافزون فن‌آوری‌های نوين اطلاعاتي و ارتباطي باعث افزايش چشمگير کسب‌وکارهای الكترونيكي شده و بدین‌سان تجارت الكترونيكي انقلابي نوين در زنجيره‌هاي تأمين، بنيان نهاده است. در مقاله حاضر تلاش بر اين است ضمن بررسي مزايا، اهداف و فن‌آوری‌های مقبول اين تجارت، اقدام به ارائه روشي مطلوب جهت ايجاد يك تجارت الكترونيكي با ويژگي برتر شود.
1- مقدمه
امروزه تجارت الكترونيكي از مهم‌ترین ابزارهاي رقابت جهاني است. يكي از زیرساخت‌های اين تجارت، فن‌آوری اطلاعات است كه پروتكل‌هاي استانداردي را براي توسعه ارتباطات و فعالیت‌های رايانه‌اي به وجود آورده و در طرح‌ریزی، اجرا، مديريت و نظارت بر فرايندهاي خود از آنها استفاده مي‌كند. تجارت الكترونيكي امكان دگرگوني زنجيره تأمين را به سيستمي سريع و چابك تسهيل كرده و از سوي ديگري موجب بهینه‌سازی سرمايه و امكانات شركاي تجاري مي‌شود.
2- ضرورت توسعه زنجيره تأمين نوين
فرايند توليد و تحويل كالا از زمان آغاز انقلاب صنعتي تا انتهاي قرن بيستم، در بيشتر جوامع تغيير چنداني نكرده بود. اين فرايند سنتي با پيش‌بيني تقاضا براي كالا آغاز و در مراحل بعدي آن، مواد اوليه براي توليد كالا سفارش داده مي‌شود و سپس براي پوشش دادن به تقاضاي تخميني «موجودي» ساخته و به سفارش‌ها پاسخ گفته و زمانی که «موجودي» به پايان برسد فرايند از نو آغاز مي‌شود. اين زنجيره‌اي است كه از عرضه‌کنندگان مواد اوليه تا تولیدکننده و مشتري نهايي تشكيل شده و هر پيوند تنها با پيوند قبلي و بعد از خود ارتباط برقرار كرده است. روشن است كه در اين زنجيره، فرايند عمليات به اندازه ضعيف‌ترين پيوند خود قابليت دارد و هرگونه اشتباه در هر جايي از آن مي‌تواند فرايند دروني زنجيره را با تهديد مواجه سازد. بدين خاطر سازمان‌ها جهت اثربخش كردن زنجيره تأمين خود به رويكرد جديدي نياز داشتند تا آنان را قادر سازد به مشتريان خود به صورتي مطلوب خدمات ارائه كند.
در قرن بيست و يكم، ساختار جديد اقتصاد جهاني و سرعت تحول و تغيير كالا و محصولات و امنيت فزاينده‌اي كه ذينفعان از سازمان‌ها طلب می‌كردند، باعث شد كه شيوه سنتي ناكارآمد شود؛ زيرا اين فرايند در واكنش به تغييرات تقاضا به كندي عمل نموده و از طرفي بسيار «سرمایه‌بر» و شكننده نيز هست.
شكل 1- زنجيره تأمين سنتي
شكل 1، يك مدل سنتي زنجيره تأمين است كه در آن سازنده قطعات را از تأمین‌کننده خريداري كرده و كالا را بر اساس پیش‌بینی انجام شده، توليد مي‌كند. كالا در انبارهاي سازنده يا مونتاژكننده ذخيره می‌شود. توزیع‌کننده در درجه اول می‌کوشد تا سفارش رسيده را با موجودي خود و يا با استفاده از موجودي مراكز توزيع پاسخ دهد. در غير این صورت تلاش می‌کند از طريق بازار، سفارش‌ها را تأمين كند.
شكل 2 يك زنجيره تأمين الكترونيكي را نشان مي‌دهد. در اين زنجيره از مفاهيم پيشرفته تجارت الكترونيكي در پردازش و توليد سفارش، تعريف منابع عرضه و هماهنگ كردن تحويل كالا در شبكه عرضه‌کنندگان، استفاده مي‌شود. اين امر موجب كاهش ميزان موجودي در زنجيره شده و هزينه‌هاي عملياتي را كاهش می‌دهد. تجارت الكترونيكي يك ساختار شبكه‌اي از مديريت اطلاعات در زنجيره تأمين را به وجود می‌آورد كه با توزيع اطلاعات ميان تمام شركاي موجود در شبكه، به صورتي هماهنگ تمام عناصر فعال در طول زنجيره اعم از سازندگان تجهيزات اوليه، تولیدکنندگان پيماني يا داخلي، عرضه‌کنندگان و خدمات‌دهندگان ترابري سريع كالا به مشتري را پشتيباني مي‌كند. بدین‌سان تجارت الكترونيكي از حالت تجارت عادي و عملياتي به مفهومي استراتژيك كه می‌تواند مزاياي رقابتي و مهمي را به سازمان ارائه كند، تبديل مي‌شود.