آنچه باید از بارکد و سامانه شناسه کالا بدانید
در این مقاله شما را به طور کامل بارکد و شناسه کالا آشنا می کنیم: بارکدها نقش مهمی در بهبود شیوه جذب و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و همچنین مسیریابی کالاها، در طول زنجیره تأمین دارند. داستان بارکدها با جوزف نورمند و وودلند آغاز می‌شود؛ آن‌ها با الهام از کد مورس، اولین بارکد را در ساحل فلوریدا بر روی شن و ماسه ترسیم کردند. بارکدها برای محبوبیت در کسب‌وکار زمان زیادی لازم نداشتند و پس از چاپ آن‌ها برای اولین بار بر روی یک بسته آدامس، به‌سرعت فراگیر شدند و امروزه کافی است به محصولات اطراف خود نگاه کنیم تا انواع آن را بر روی محصولات مشاهده کنیم؛
چه چیز شگفت‌انگیزی در بارکدها وجود دارد که آن‌ها را تا این حد کاربردی و محبوب نزد صنعتگران کرده است؟
وقتی از بارکد حرف می‌زنیم، منظورمان یک کد قابل خوانش در قالب اعداد است که به همراه خطوطی موازی در بالای آن، بر روی محصولات چاپ‌شده است و به شناسایی آن‌ها کمک می‌کند. البته این‌یکی موضوع از ویژگی‌های بی‌شمار آن‌ها است و در حقیقت، بارکدها به مشاغل و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا محصولات، قیمت‌ها، میزان موجودی و … را برای مدیریت متمرکز، در سیستم‌های رایانه‌ای ردیابی کنند و بهره‌وری و کارایی را به طرز شگفت‌انگیزی افزایش دهند. خطوط و الگوهای موجود در بارکد، در واقع بازنمایی اعداد و داده‌ها است و توسعه آن‌ها اجازه می‌دهد اطلاعات اولیه در مورد یک محصول به‌راحتی توسط اسکنرهای نوری خوانده‌شده و به‌صورت خودکار وارد سیستم رایانه‌ای می‌شود.
شاید اغراق نباشد اگر بگوییم بارکدها، یکی از مهم‌ترین اختراعات بشر تا به امروز هستند. از دیگر مزایای بارکد، امکان ردیابی و رهگیری کالا در نقاط مختلف زنجیره تأمین، است که به ایجاد شفافیت در موارد متعددی ازجمله واردات و صادرات و مدیریت اموال و دارایی‌ها منجر می‌شود. به همین منظور سامانه‌های متعددی برای استفاده از خدمات بارکدها به وجود آمده است که یکی از آن‌ها سامانه شناسه کالا است.
یکسان‌سازی سامانه شناسه کالا و سامانه جامع تجارت
طبق مطالب بیان‌شده، از خدمات بارکد می‌توان به ردیابی و رهگیری کالا یا شفافیت اشاره کرد. مسئولان کشور ما نیز، سال‌های سال است باهدف جلوگیری از واردات و صادرات غیرقانونی، سعی در ارائه راهکارهایی نظیر تدوین قانون، تشکیل ستادها و راه‌اندازی سامانه‌های گوناگونی کرده‌اند که یکی از آن‌ها سامانه شناسه کالا است.
نهم خردادماه سال 1396، خبری مبنی بر رونمایی از سامانه شناسه کالا از خبرگزاری ایرنا منتشر شد که در آن هدف از راه‌اندازی این سامانه را اینگونه بیان نمود:
ایجاد امکان برای رصد و ممیزی کالاها در سطح بازار و شناخت و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد می‌شوند. از اهداف دیگر این سامانه کاهش اسناد قابل معامله، صرفه‌جویی در هزینه و زمان تولیدکنندگان و تاجران و ایجاد شفافیت بر روند واردات، تولید و توزیع است.
در نوزدهم تیرماه 1398، نامه‌ای با امضای عباس قبادی، معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت، مبنی بر یکسان‌سازی درگاه سامانه شناسه کالا و سامانه جامع تجارت منتشر شد که در آن ذکرشده است طبق ماده 32 آیین‌نامه مواد 5 و 6 و همچنین ماده 5 آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سامانه شناسه کالا به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های سامانه جامع تجارت؛ با درگاه آن یکپارچه شده است و تمامی فعالیت‌های مربوط به فرآیندهای تجاری از طریق سامانه جامع تجارت (https://ntsw.ir) صورت می‌گیرد.
هنگامی‌که به راهنمای سامانه شناسه کالا رجوع کنیم، پس از ورود به سامانه و ثبت کالا، اگر پیش‌ازاین از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا کد GTIN دریافت کرده باشید، می‌توانید با اظهار آن، به‌عنوان شناسه کالا، آن را ثبت کنید و وارد مرحله بعدی شود و در صورت نداشتن آن، می‌توانید برای دریافت آن با بخش امور مشترکین مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران با شماره14-88924605در ارتباط باشید.
GTIN چیست؟
GTIN یا شماره جهانی قلم کالای تجاری، برای کدگذاری انواع کالا و خدمات استفاده می‌شود. در واقع می‌توان اینگونه بیان کرد که قلم تجاری به هر نوع کالا یا خدمتی گفته می‌شود که ممکن است لازم باشد اطلاعات از پیش تعیین‌شده آن، بازیابی شود و علاوه بر این، بتوان آن را در هر نقطه از زنجیره تأمین، قیمت‌گذاری، سفارش دهی یا حسابرسی کرد. شماره جهانی قلم تجاری در 4، 12، 13 و 14 رقم موجود است که متداول‌ترین آن‌ها کد 13 رقمی است.
در مرحله بعد لازم است جایگاه کالای خود را در طبقه‌بندی ملی کالا خدمات (ایران‌کد)، HS، ISIC و CPC مشخص کنید. در نظر داشته باشد که دسته‌بندی کالا، همان طبقه‌بندی ملی ایران کد بوده که HS برای ثبت سفارش واردات و ترخیص کالا از گمرک و ISIC نیز، برای مشخص کردن نوع فعالیت اقتصادی است.
اگر برای شما سؤال شده است که …
ساختار طبقه‌بندی ایران‌کد به چه معناست…
لازم است بدانید، ساختار طبقه‌بندی ایران کد، با تعیین نامی استاندارد برای کالاها و تعیین جایگاه آن‌ها در یک طبقه‌بندی ملی و بین‌المللی، الگویی برای شناسایی آن‌ها طراحی کرده و سپس به هریک از این کالاها یک کد تخصیص می‌دهد و کدهای مختلف نشانه‌گذاری می‌شوند که یکی از فواید آن، مشاهده مجموعه دارایی‌ها برای یک سازمان یا شرکت است. این ساختار توسط مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران طراحی شده است. مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران در سال 1374 شمسی برابر با 1995 میلادی بر اساس مصوبه 3532 مجلس تأسیس شد. ریاست وقت موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در آن سال نمایندگی سازمان بین‌المللی EAN را دریافت کرد. این مرکز سازمانی ملی، غیرتجاری، غیرانتفاعی و غیردولتی است. این مرکز با 24 سال تجربه کاری تاکنون بیش از 90 هزار تأمین‌کننده کالا و خدمات در ایران به ثبت رسانه است. مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران با کمک بیش از 40 نمایندگی خود در سراسر کشور توانسته است بزرگ‌ترین و موثق‌ترین بانک اطلاعاتی اقلام را در زنجیره تأمین ایران را با بیش از 3.5 میلیون کد ایجاد نماید که این بانک یکی از 12 بانک مرجع اطلاعات در کشور در کنار بانک‌های دیگر همچون ثبت‌احوال است.
پس از مرحله طبقه‌بندی، وارد مرحله تکمیل فیلدهای توصیفی کالا می‌شوید و در نهایت پس از تکمیل فیلدهای اختیاری شناسه کالا به‌صورت بارکد نمایش داده می‌شود. در صورتی که شناسه GTIN در ابتدا ثبت شده باشد، بارکد همان GTIN است و در غیر این صورت یک شناسه 13 رقمی خواهد بود که با عدد 2 شروع خواهد شد.
منابع:
راهنمای عمومی سامانه شناسه کالا
The GS1 Handbook-How to barcode your product
منبع: https://urmiaccim.com
www.waspbarcode.com/buzz/barcode
نویسنده:
پرهام شجاع